چاقی ناشی از استرس

استرس چگونه باعث چاقی می‌شود؟

زمانی که بدن دچار استرس می‌شود غدد فوق کلیوی واقع در قسمت فوقانی کلیه‌ها، به شکل طبیعی هورمونی به نام کورتیزول ترشح و تولید می‌کنند که وارد خون می‌شود. هورمون کورتیزول باعث آماده شدن بدن برای گریز و جنگ می‌شود. لذا این کورتیزول با کاهش متابولیسم بدن و توقف هضم باعث  هدایت خون به منظور فرار یا جنگ به ماهیچه‌ها می‌شود.
 اگرچه مقدار معینی از ترشح کورتیزول برای سلامتی و بقای بدن ضروری و مهم است اما ترشحو تولید بیش از حد آن به واسطه استرس می‌تواند باعث چاقی بدن شود. اگر مایل هستید بدانید استرس چگونه باعث چاقی می‌شود و نقش کورتیزول در افزایش اشتها و حجم توده بدنی چیست مطالعه موارد زیر را از دست ندهید.

اشتهای کاذب و غذا خوردن احساسی

اشتهای کاذب از جمله نتایج متقابل بین چاقی و اضطراب است. افراد در مواقع اضطراب، ناراحتی و غم برای فرار از این حالات از غذا خوردن به عنوان عملکرد دفاعی و مقابله با آن استفاده می‌کنند و به طور افراطی به خوردن  غذاهای در دسترس سرشار از چربی و قند روی می‌آورند. حجم بالای قند و کالری ورودی به بدن می‌تواند احساس آرامش و لذت موقتی در فرد ایجاد کرده و اضطراب آنها را کاهش دهد. لذا از جمله تبعات خوردن احساسی می‌تواند افزایش وزن و چاقی ناشی از اضطراب باشد.

عدم تعادل هورمونی و استرس

گفتیم که وجود اضطراب برای بدن ضروری بوده زیرا باعث ترشح هورمون‌هایی مانند کورتیزول و کمک به حرکت و جریان خون در بدن می‌شود. اما افزایش مزمن ترشح کورتیزول و بالا رفتن سطح آن عملکرد طبیعی هورمون‌های موثر در تنظیم اشتها مانند گرلین و لپتین را مختل میکند. بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها نیز می‌تواند باعث افزایش اشتها،افراط در مصرف غذاهای ناسالم و چاقی شود.

سبک زندگی کم تحرک و ورزش نکردن

بسیاری از افرادی که درگیر استرس و اضطراب فراوان می‌شوند به دلیل احساس نگرانی، ترس یا عدم انگیزه کم تحرک شده و فعالیت‌های بدنی خود را به شدت کاهش می‌دهند.  از آنجایی که میزان فعالیت‌های بدنی و کالری دریافتی باید با همدیگر همسو و هم‌تراز باشد تا کالری مازاد در بدن ایجاد نشود، از این رو سبک زندگی بی‌ تحرک و عدم فعالیت ورزشی می‌تواند باعث کاهش سوخت و ساز، تجمع کالری‌های مازاد، افزایش وزن و چاقی به واسطه استرس شود.

ترشح بیش از اندازه هورمون استرس و اختلال خواب

ترشح بیش از اندازه هورمون کورتیزول علاوه بر ذخیره چربی در ناحیه شکم، ابتلا به چاقی مرکزی،افزایش اشتها و اضافه وزن و بیماری‌های قلبی عروقی می‌تواند موجب اختلال در چرخه خواب به دنبال استرس بالا شود. لذا چاقی تنها به واسطه کورتیزول نبوده و وجود استرس باعث اختلالات خواب و عدم کیفیت خواب لازم در طول شب شده و بر روی متابولیسم و تنظیم وزن بدن نیز تاثیرات منفی خواهد داشت.
 طبق آخرین مطالعات انجام شده افزایش وزن با اختلال خواب نیز مرتبط است زیرا استرس می‌تواند باعث شب بیداری، کم خوابی، تحریک اشتها، افزایش مصرف غذاها در وعده‌های متعدد و اضافه وزن شود. از آنجایی که افراد دارای اضافه وزن سطح انسولین بالایی دارند لذا بیشتر دچار استرس می‌شوند و این اضطراب و استرس مزمن ‌می‌تواند باعث افسردگی، ترس اجتماعی، کاهش فعالیت‌های بدنی و  در نهایت چاقی شود.

مصرف داروهای ضد اضطراب

معمولا افرادی که دچار اضطراب مزمن و استرس هستند به توصیه پزشکان انواع خاصی از داروهای ضد افسردگی را مصرف می‌کنند.این داروها دارایعوارض جانبی تاثیرگذار بر افزایش وزن هستند. مکانیزم عملکردی این داروها دقیقاً مشخص نبوده اما تاثیر چشمگیری بر سطح انرژی، اشتها و متابولیسم دارد و در نهایت می‌تواند منجر به افزایش وزن شود‌.

راه های درمان و پیشگیری از چاقی ناشی از استرس

همانگونه که زیاده روی در انجام هر کار یا مصرف هر چیزی می‌تواند تاثیرات منفی به دنبال داشته باشد، افزایش اضطراب و استرس نیز می‌تواند باعث چاقی، افسردگی، کم تحرکی و اشتهای کاذب شود. لذا از جمله مهم‌ترین استراتژی و راهکارهایی که افراد می‌توانند با کمک آن  از چاقی ناشی از استرس در امان باشند فاکتورهای زیر هستند.

تمرین تکنیک‌های مدیریت استرس

اشخاصی که دچار اضطراب می‌شوند باید روش‌های موثری در جهت کاهش سطح استرس خود انجام دهند. این افراد می‌توانند از طریق فعالیت‌های مانند: یوگا، تمرکز حواس، مدیتیشن و تمرینات تنفس عمیق باعث کاهش اضطراب و افزایش آرامش ذهنی خود شوند. مسلماً آرامش بیشتر باعث تسلط بهتر بر انجام کارها و کاهش اضطراب مزمن می‌شود. افراد می‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را در هر سطح با استرس کمتر و موفقیت بیشتری انجام دهند. با کاهش استرس میل افراد به غذا خوردن جهت سرکوب اضطراب نیز به حداقل رسیده و این می‌تواند در تعادل اشتها و وزن کمک کننده باشد.

داشتن عادات غذایی سالم

استفاده از یک برنامه غذایی متعادل و مغذی می‌تواند در مدیریت تعادل وزن و همچنین اضطراب موثر باشد. لازم است که تمرکز خود را بر روی مصرف غذاهای فرآوری نشده، کامل و مغذی ضروری بر بدن قرار دهید. سبزیجات، میوه‌ها، پروتئین‌ها و غلات کامل می‌توانند یک رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی و مقوی برای بدن باشند. از مصرف غذاهای مانند فست فود و غذاهایی که بسیار راحت و سریع آماده می‌شوند برای خوردن احساسی و سرکوب اضطراب خود خودداری کنید. این غذاهابه دلیل دسترسی راحت و سریعتر می‌تواند باعث پرخوری و افزایش وزن شوند.

انجام ورزش و فعالیت بدنی منظم روزانه

فعالیت‌های بدنی و ورزش باعث ترشح مواد شیمیایی شادی آوری مانند اندورفین شود، اندروفین از جمله هورمون‌های شادی و تقویت کننده خلق و خوی بدن شناخته می‌شود. لذا انجام فعالیت‌های مانند: رقص، پیاده‌روی، دوچرخه سواری و شنا می‌تواند باعث احساس لذت، کنترل استرس و اشتهای پنهان شود. کما اینکه در کنار پیشگیری از عوامل استرس‌زا فعالیت‌های بدنی می‌تواند باعث افزایش متابولیسم، سوخت و ساز و  کالری‌های مازاد بدن شده و به تعادل وزن کمک کند.

دریافت مشاوره و کمک حرفه ای

در صورت درگیر بودن با اضطراب بالا و چاقی کمک گرفتن از متخصصان سلامت روان و حمایت و راهنمایی‌های آنها می‌تواند باعث مداخلاتی برای برطرف کردن عوامل استرس‌زا و اضطراب شود. کما اینکه ارتباط با متخصصان تغذیه برای درمان چاقی از جمله داشتن برنامه غذایی شخصی از استراتژی‌ها و راهکارهایی است که می‌تواند چاقی ناشی از اضطراب را درمان کند.

نکته پایانی

روابط پیچیده و تاثیرگذار چاقی و استرس و تاثیر آن در افزایش وزن بدن به دنبال بالا بودن سطح اضطراب قابل کتمان نیست. لذا نداشتن تحرک، عدم تعادل هورمونی، افزایش سطح هورمون‌ کورتیزول و خوردن افراطی و احساسی برای سرکوب اضطراب می‌تواند منجر به چاقی و مشکلات متعدد قلبی عروقی نیز شود. پس در کناره داشتن عادات غذایی سالم، ورزش و فعالیت‌های بدنی منظم، تکنیک‌های غلبه و مدیریت استرس و همچنین بهره‌گیری از متخصصان روانشناسی و تغذیه می‌تواند باعث رهایی افراد از این چرخه معیوب، آرامش ذهنی و جسمی افراد، کنترل استرس و تعادل وزن بدن شود.