Panic Attack یا اختلال هراسی از جمله اختلالات اضطرابی هستند که به صورت موج حملات ناگهانی با القای حس ناراحتی، ترس و هراس در عرض چند دقیقه به اوج رسیده و اتفاق میافتند. حملات عصبی پنیک زمانی اتفاق میافتند که فرد بدون علت خاصی و به طور ناگهانی دچار احساس ترس و اضطراب شدیدی میشود. این اختلال وحشت زدگی و حملات به طور غیر منتظره و ناخواسته اتفاق میافتند و ممکن است برای افراد مختلف، تعداد دفعات اختلال هراسی و درگیر شدن با آن متفاوت باشد.
به گونهای که بعضی از افراد دارای وحشت زدگی ممکن است در طول روز به دلیل احساس ترس چند مرتبه پشت سر هم آن را تجربه کنند ولی برخی دیگر از افراد ممکن است طی شرایطی خاص سالی یک بار این مورد را تجربه کنند.
پنیک عصبی یک اختلال روانی است که ترس و اضطراب ناشی از آن به قدری حاد است که افراد خود را در معرض مرگ قریبالوقوع و خفگیمیبینند. افراد درگیر به دلیل ناگهانی بودن پانیک عصبی و ترس و اضطراب بی دلیل مداوماً از وقوع دوباره آن نیز در اضطراب و هراس هستند.
اشخاصی که دچار اختلالات اضطرابی و حمله عصبی پنیک میشوند نشانههای فیزیکی مانند مشکلات تنفسی، افزایش ضربان قلب و تعریق بیش از حد را تجربه میکنند. معمولاً بیمارانی که از اختلالات روحی روانی رنج میبرند و درگیر بیماریهای شایعی مرتبط با حملات هراس مانند: وسواس فکری عملی، اختلال دو قطبی، گذر هراسی و خود بیمار انگاری هستند بیشتر در معرض اختلال پانیک عصبی قرار میگیرند.
چنانچه این اختلال، وحشت زدگی و هراس و ترس مدیریت و درمان نشود میتواند در دراز مدت زمینه ساز ابتلا به بیماریهایی مانند: بیماریهای عصبی، سکته مغزی،لوپوس، تحلیل و آتروفی قشر مغز را به دنبال داشته باشد. افزایش اطلاعات در زمینه حمله عصبی پنیک، علائم و راههای مدیریت و درمان آن میتواند برای افراد در بهبود ان بسیار موثر و آگاهی بخش باشد.
اختلال هراسی یا حملات پانیک عصبی بدون هشدار قبلی و کاملاً ناگهانی با ایجاد ترس و اضطراب شدید بیشتر در نوجوانان و جوانان زیر ۲۵ سال اتفاق میافتد. لذا میتوان افرادی را مبتلا به حملات پانیک دانست که بیشتر از ۴ بار این حملات را تجربه کرده وبا احساس ترس مداوم از تجربه مجدد این حملات زندگی میکنند.
از جمله مهمترین علائم پانیک و حمله عصبی به طول کشیدن آن از ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است. ممکن است تجربه آن در هر فرد متفاوتتر از فرد دیگر بوده و تا یک ساعت نیز ادامه دار باشد. این اختلالات روانی و وحشت زدگی ممکن است در یک بازه زمانی هیچ نشانهای نداشته و فرد در یک دوره دیگر آن را با نشانههای بسیار شدید تجربه کند.
بیشتر افراد مبتلا به اختلال هراسی به دلیل ترس از حمله پانیک مجدد و ناگهانی زمینه سازبروز این حملات در خود میشوند. یعنی به واقع تداعی این حملات و ترس شدید از بروز آن تشدید کننده این بیماری است. لذا از جمله علائمی که نشان دهنده بروز حمله اختلال هراسی و پانیک عصبی است عبارتند از؛
- تپش قلب و افزایش ضربان قلب
- احساس تنگی نفس
- کمبود هوا و احساس خفگی
- سرگیجه
- حالت تهوع
- تعریق زیاد
- لرزش در اندامهای بدن
- سبکی سر
- بی حس شدن یا احساس سوزش در دست و پا
- احساس تنگی و درد در قفسه سینه
- ترس از مرگ قریب الوقوع
- تغییر در حالات روحی و وضعیت ذهنی مانند مسخ واقعیت یا شخصیت و از خود بیخود شدن
حمله پانیک عصبی از جمله بیماریهای روحی، مزمن و طولانی مدت است که پروسه درمانی دشوار و پیچیدهای دارد و افراد مبتلا به اختلال هراسی و وحشت زدگی ممکن است طی درمانهای تخصصی با بهبود برخی از علائم، شدت بیماری آنها تقلیل پیدا کرده و روند زندگی روزمره آنها نرمال شود.
معمولاً درمانهای انجام شده برای این اختلال متمرکز بر از بین بردن علائم و کاهش آن است. این درمانها توسط پزشک متخصص و آموزش دیده به همراه برخی از داروها و روشهای درمانی شناختی رفتاری cbt است.در این بخش از جمله داروها و روشهای درمانی ترکیبی که تاثیر زیادی بر کاهش علائم، کنترل و شدت حملات عصبی پانیک دارد بررسی میگردد.
1. درمان شناختی رفتاری (CBT)
در این روش درمانی فرد مبتلا به حملات پانیک بر اساس توصیهها و مشاورههای پزشک متخصص با تغییر اعمال و افکار خود میتواند تا حد بالایی حملات پنیک را درک و ترس و اضطراب خود را به خوبی مدیریت کند. در این پروسه درمانی معمولاً اعتقادات غلط بیمار درباره بیماری خود نشان داده شده و در مورد حملات پانیک اطلاعات صحیح و شفافی ارائه میشود تا افکاری مانند نابودی یا مرگ قریب الوقوع بیمار به دنبال حملات ناگهانی، کاهش پیدا کند. همچنین به بیمار اطمینان داده میشود که این حملات خطرناک و جدی نیستند.
2. داروهای مهار کننده باز جذب سرتونین
از جمله داروهای ضد افسردگی که شامل مهار کنندههای باز جذب سروتونین موثر برای حمله پانیک و اختلال هراسی هستند و اکثر پزشکان آن را تجویز میکنند عبارتند از؛
فلوکستین
پاروکستین
سرترالین
3. داروهای مهار کننده باز جذب سروتونین نوراپی نفرین و داروهای ضد افسردگی
ضد تشنج و آرامش بخش بنزودیازپینها مانند: دیازپام کلونازپام به صورت کوتاه مدت به عنوان تقویت کننده سیستم عصبی مرکزی
4. مهار کنندههای مونوامین اکسیداز به عنوان داروهای ضد افسردگی
5. داشتن برنامهریزی منظم
6.فعالیت بدنی و ورزش مستمر
7. خواب کافی
8. اجتناب از مصرف محرکهایی مانند کافئین
9.عدم مصرف الکل
افراد مبتلا به حملات پانیک عصبی و اختلال هراسی میتوانند با سبک زندگی سالم، برنامهریزی، غلبه و مدیریت استرس، اضطراب، ترس خود تا حدودی علائم این بیماری را کاهش ببخشند. اگرچه پیشگیری از این حملات عصبی پانیک میسر نیست اماپیروی از موارد ذکر شده و داروهای تجویزی میتواند با کاهش دفعات حملات پانیک و شدت آنها، زندگی روزمره بیماران را بهبود ببخشد. روان درمانی با کمک پزشک روانشناس و دارودرمانی با کمک پزشک متخصص از جمله گزینههای توصیه شده برای کنترل و بهبود بیماری پشت زدگی و پانیک عصبی است.