کندن ابرو نشانه چیست؟ علائم و روش های درمان
اختلال تریکوتیلومانیا (Trichotillomania) یکی از اختلالات روانی مزمن و کمتر شناخته شده است که با کندن وسواس گونه موها از نواحی مختلف بدن مانند ابرو، مژه، سر یا سایر نقاط همراه است. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً در شرایطی که دچار اضطراب، تنش یا فشار روانی هستند، برای کاهش استرس به این رفتار روی می آورند. در بسیاری از موارد، این اختلال با سایر مشکلات روانی مانند اضطراب فراگیر (GAD)، اضطراب اجتماعی (Social Anxiety)، وسواس فکری (OCD) یا حتی انواع تروما روحی حل نشده همراه است که همگی می توانند زمینه ساز بروز یا تشدید رفتارهای خود آزاردهنده باشند.
تشخیص و درمان این اختلال به کمک روانشناس بالینی آموزش دیده انجام می شود. روش درمانی مؤثری مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) با تکنیکی به نام آموزش معکوس عادت (HRT) می‌تواند به فرد کمک کند تا چرخه وسواس و کندن ابرو و موها را متوقف کند. در موارد شدید یا همراه با افسردگی و اضطراب مزمن، درمان ترکیبی شامل روان درمانی و دارودرمانی توصیه می‌شود. آگاهی از این اختلال و مراجعه به موقع به متخصص، می تواند از بروز پیامدهای شدیدتر جسمی و روانی پیشگیری کند و کیفیت زندگی فرد را به شکل قابل توجهی بهبود بخشد.
شناخت بیشتر بیماری تریکوتیلومانیا trichotillomania
اختلال مو کنی یا تریکوتیلومانیا بیشتر در افراد مبتلا به وسواس فکری و عملی شایع است، لذا این افراد و خویشاوندان درجه یک آن ها در مقایسه با افراد نرمال به دلیل سطح اضطراب و استرس بالا بیشتر به کندن موی خود دچار می‌شوند. موهای سر و اطراف چشم از شایع ترین نقاطی هستند که در این بیماری مورد هدف قرار می گیرند. اما در بیماران متعدد این اختلال می تواند در کندن مکرر موی نواحی کمتر متداول مانند: صورت، زیر بغل و ناحیه شرمگاهی و ... نیز اتفاق بیفتد.
افراد مبتلا به این بیماری به دلیل تنش های روانی متعددی که در موقعیت کاری یا اجتماعی در طول روز برای آنها اتفاق می افتد، برای فرار از فشار و کاستن حجم استرس ممکن است به صورت دوره ای یا در طول روز به صورت پخش شده عمل کندن موهای خود را انجام دهند. بیشتر افراد مبتلا به این اختلال با ریزش مو که منجر به بیماری تاسی می شود مواجه هستند. لذا برای استتار این قضیه سعی می کنند پراکندگی انجام این اختلال را رعایت کنند.
اختلال تریکوتیلومانیا تاثیرات منفی بالینی در عملکرد شغلی، اجتماعی و زمینه های دیگر ایجاد کرده و باعث القای حس ناراحتی و عواطف منفی مانند خجالت، نداشتن کنترل و شرمندگی قابل ملاحظه ای برای فرد می شود. ناگفته نماند اگرچه افراد مبتلا به این اختلال حس مثبت کوتاهی را با کندن مو تجربه می کنند اما سعی در مدیریت و متوقف کردن آن دارند که مسلماً به دلیل سطح بالای استرس و بعد روانی آن، ناموفق هستند.
علائم و نشانه های تریکوتیلومانیا
اکثر انسان‌ها با قرارگیری در موقعیت های پرفشار و پرتنش دچار افزایش استرس و اضطراب می شوند و این می تواند بر روان و عملکرد فیزیکی آن ها تاثیرگذار باشد. داشتن استرس به دلیل ترشح هورمون کورتیزول برای بدن ضروری است اما افزایش بیش از حد آن می تواند باعث اختلال روانشناختی و در نتیجه بیماری هایی مانند: وسواس فکری عملی و اختلال تریکوتیلومانیا شود.
شاید بسیاری از افراد در برهه ای از زمان کندن موی ابرو، پلک، جویدن ناخن و... را تجربه کرده باشند اما بروز یک سری از علائم زیر می تواند نشان دهنده ابتلای فرد به این بیماری باشد.
- کندن مکرر و طولانی مدت موی کف سر، مژه ها، ابرو و دیگر بخش های بدن
- احساس اضطراب و هیجان بالا قبل از کندن موها یا هنگام تلاش برای متوقف کردن آن
- احساس آرامش و لذت پس از کندن مو
- ریزش حجم قابل توجهی از موها و ایجاد تاسی
- جویدن، گاز زدن و خوردن موهای کنده شده
- تلاش‌های مکرر ناموفق برای متوقف کردن یا کاهش کندن مو
- بازی با موهای کنده شده و مالش و تماس آنها به صورت و لب ها
- جویدن لب‌ها، ناخن و کشیدن پوست
- گاهاً کندن پرز از پارچه و لباس یا کشیدن موی عروسک و حیوانات خانگی
- وجود مشکل یا ناراحتی جدی در ارتباطات اجتماعی، مدرسه و محیط کار
عوامل تشدید کننده اختلال موکنی یا تریکوتیلومانیا
مسلماً در بروز هر بیماری عواملی نقش دارند که می توانند آن را تشدید کرده و وضعیت بیمار را بحرانی کند. لذا از جمله عواملی که می تواند در ابتلای فرد به اختلال کندن مو و تریکوتیلومانیا موثر باشد موارد زیر هستند:
- سابقه خانوادگی:چنانچه یکی از اعضای خانواده مبتلا به این بیماری باشد به دلیل نقش ژنتیک در بروز اختلات شخصیتی و روانی افراد درجه یک نیز می توانند مستعد این اختلال باشند.
- سن: افرادی که در بازه سنی ۱۰ تا ۱۳ سالگی قرار دارند، بیشتر درگیر این بیماری می شوند و این بیماری می تواند در طول زندگی آن ها همچنان باقی بماند. اما کودکان نیز مستعد کندن مو هستند که به دلیل خفیف بودن خود به خود و بدون درمان مرتفع می شود.
بیماریهای روحی و روانی: اختلالات وسواس فکری عملی، افسردگی، اضطراب فراگیر و دیگر اختلالات روانی نیز می توانند تشدید کننده این بیماری باشند.
استرس: استرس به عنوان تاثیرگذارترین فاکتور می تواند باعث تحریک تریکوتیلومانیا در افراد به جهت قرارگیری در موقعیت‌های تنش زا و پر اضطراب شود.
عوارض کندن ابرو
مسلماً هر بیماری و اختلالی می تواند تبعات و عوارض منفی برای فرد به دنبال داشته باشد که در بعضی از موارد جبران ناپذیر نیز هستند. از جمله پیامدهای این اختلال روانی می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- اختلال عاطفی: افراد مبتلا به این بیماری به دلیل اضطراب و افسردگی و عزت نفس پایین دارای احساس خجالت زدگی، شرمندگی و تحقیر هستند.
- اختلال درعملکرد کاری واجتماعی: مسلماً به دنبال کندن موی مکرر و وسواس گونه، ریزش مو و تاسی، افراد به دلیل خجالت از شرکت در موقعیت های شغلی و فعالیت های اجتماعی اجتناب کرده یا برای پوشاندن قسمت های بدون مو، از مژه و موی مصنوعی استفاده می کنند.
- رساندن آسیب به پوست ومو: مسلما کندن موها به صورت مداوم می تواند باعث آسیب دیدگی و زخم و به دنبال آن ایجاد عفونت در پوست سر یا دیگر بخش های بدن شود و رشد موها را با مشکلاتی مواجه کند.
- آسیب‌های بدنی وگوارشی: افراد مبتلا به اختلال تریکوتیلومانیا در بعضی از موارد اقدام به بلعیدن موهای کنده شده می کنند که تجمع توده‌های مو در معده می تواند باعث شکم درد، استفراغ و تهوع و انسداد روده شود.
درمان کندن ابرو
با توجه به اینکه اختلال تریکوتیلومانیا و کندن مو آسیب روانشناختی و روحی است لذا اکثر روش های درمانی آن مربوط به درمان رفتاری و روانی است و کمتر از دارو درمانی استفاده می‌شود. روش‌های زیر از جمله راه های درمانی این اختلال به شمار می روند:
- رفتار درمانی ومعکوس سازی عادت: برای رفع اختلال کندن مو از جمله درمان های اولیه رفتار درمانی است که به فرد مبتلا می آموزد موقعیت های احتمالی کندن موها را تشخیص داده و از رفتارهای جایگزین استفاده کند. معکوس سازی عادت می تواند هدایت دست به بخش‌های دیگر یا مشت کردن انگشتان دست باشد.
- درمان شناختی: این روش درمانی باعث می شود فرد باورهای غلط مربوط به این اختلال مانند مرگ قریب الوقوع یا خفگی را شناسایی کرده و بتواند با اطلاعات دقیق ترس خود را مدیریت کند.
- روان درمانی: در روش روان درمانی فرد به کمک متخصص میل غلط خود به کندن موها را می پذیرد. همچنین با بالا بردن سلامت روان می توان از اختلالاتی مانند: افسردگی یا افزایش اضطراب که می توانند باعث تشدید این بیماری شوند پیشگیری کرد. بسیاری از افراد به دنبال استفاده از محرک های مختلف مانند مواد مخدر،الکل و کافئین موجب افزایش اضطراب و استرس خود و در نتیجه ابتلا به این نوع اختلال می شوند. لذا عدم مصرف الکل و مواد مخدر می تواند باعث کاهش اضطراب و احتمال قرارگیری افراد در این موقعیت شود.
- درمان دارویی: تا به امروز از طرف سازمان غذا و دارو برای درمان اختلال تریکوتیلومانیا هیچ داروی تایید شده ای وجود ندارد. لذا بعضی از علائم مخرب آنها مانند اضطراب و ترس می تواند به کمک مصرف داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب کاهش یافته و باعث کنترل این نوع اختلال شود.
سخن آخر
برخی از افراد به دنبال قرارگیری در موقعیت ترس آور و استرس زا به جهت اضطراب شدید دچار فشار روانی شده و برای تخلیه و فرار از این فشار به کندن موی ابرو، سر و مژه سوق پیدا می کنند. تکرار افراطی و وسواس گونه کندن ابروها می تواند باعث بروز اختلال روانشناختی تریکوتیلومانیا شود. لذا عدم کنترل این اختلال و وسواس می تواند باعث خارج شدن زندگی طبیعی فرد از حالت نرمال و مشکلات متعددی شود. پس ارتباط و تعامل با روانپزشک و درمانگر متخصص می تواند در درمان و مدیریت این اختلال بهترین گزینه باشد. در صورتی که شما یا نزدیکان تان به این بیماری مبتلا هستید، می توانید برای درمان بیماری از بهترین روانشناسان مجموعه دکتر گپ کمک بگیرید.